Ongemotiveerd of onzeker?

Ik word gebeld door een moeder. Zij is ten einde raad. Haar zoon Karel doet eindexamen van het vwo en ‘moet’ een vervolgstudie kiezen. ‘Hij wordt nergens enthousiast van, trekt zich op zijn kamer terug, zit veel achter de computer en wordt chagrijnig als ik over zijn studiekeuze wil praten’, aldus moeder. ‘Ik weet het niet meer, kun jij hem helpen?’

Het klinkt als een hele uitdaging en ik besluit met Karel in gesprek te gaan. Karel heeft het moeilijk, dat wordt al snel duidelijk. ‘Ik weet het niet’ en ‘het is moeilijk’ zijn woorden die vaak terug komen in het gesprek. Ook zijn non-verbale communicatie spreekt boekdelen. Karel is niet ongemotiveerd, integendeel hij wil studeren. Tussen de regels door hoor ik zijn ambitie. De stap van de vertrouwde school voor voortgezet onderwijs naar de universiteit is voor hem een hele stap en de angst heeft Karel in de greep, waardoor hij in een patstelling zit.

Ik stel Karel voor eerst de Studie Interesse Test (SIT) en de Persoonlijkheids Test voor Adolescenten (PTA) van Talent Focus te maken en zo gebeurt. Via de vragenlijst op de computer (SIT) onderzoekt hij 247 studies in 33 sectoren op zowel hbo- als wo-niveau. Hiervan scoren er 6 in de categorie interessant en de overige 241 zijn beperkt – of niet interessant. Is hij dan toch (bijna) nergens in geïnteresseerd? Ik bekijk de rapportage van de persoonlijkheidstest en daaruit blijkt dat Karel op dit moment emotioneel niet in balans is. Hij is onzeker over zijn kwaliteiten, ziet veel apen en beren op de weg en heeft een sterke behoefte aan aanmoediging en ondersteuning. Het zal duidelijk zijn dat dit grote invloed heeft op hoe hij met zijn studiekeuze omgaat.

Ik bespreek de uitkomsten met Karel. Hij herkent het beeld en zegt: ‘ja, het is moeilijk’. Gelukkig zijn er een paar aanknopingspunten. Uit de PTA blijkt dat Karel gemakkelijk contacten kan leggen en goed kan communiceren. Dit sluit mooi aan bij de studie Communicatiewetenschappen die uit de studie interessetest als interessant naar voren komt. Ik adviseer Karel naar de open dag van deze opleiding in Wageningen te gaan die als topopleiding wordt aangemerkt in de Keuzegids Hoger Onderwijs. Ik weet dat de universiteit relatief kleinschalig is en dat er aandacht is voor de begeleiding van studenten.

Twee weken later word ik gebeld door zijn moeder. Zij weet niet wat haar is overkomen. Karel kwam enthousiast terug van de open dag. De studie is leuk, Karel belde dat hij bleef mee-eten en later thuis komt. Natuurlijk ben ik blij dat ik een positieve bijdrage heb kunnen leveren, daar doe ik het voor! Ik ben vooral trots op Karel over de manier waarop hij al zijn moed bij elkaar heeft geraapt, zijn onzekerheid heeft overwonnen en de wereld van het hoger onderwijs is binnengestapt. Ik merk dat onzekerheid of niet weten hoe je de keuze moet aanpakken vaak leidt tot uitstelgedrag. Coaching en aanmoediging helpt de aankomende student in beweging te komen waardoor er een passende studiekeuze gemaakt kan worden.